Więźba dachowa – wszystko co potrzebujesz wiedzieć
Budowa dachu nie może obejść się bez solidnej konstrukcji. Szkielet dachu stanowi więźba dachowa. Jest ona niezbędna dla prawidłowego funkcjonowania budowli. Więźba odpowiada za przenoszenie obciążenia z pokrycia dachowego, niezależnie czy mówimy o jego ciężarze własnym, czy wynikającym z warunków pogodowych, na konstrukcję ścian budynku. Chroni więc dach przed zapadnięciem się. Co powinniśmy o niej wiedzieć? Tak jak nie może być domu bez fundamentów, tak też dach nie może zaistnieć bez więźby dachowej. Więźba to konstrukcja nośna dachu skośnego. Niezwykle ważne jest jej odpowiednie wykonanie. Cały stelaż odpowiada za bezpieczne układanie kolejnych elementów pokrycia dachowego. Składa się ona zwyczajowo z wiązarów – elementów konstrukcyjnych, które łączone są w trójkąty. Wiązary można podzielić na rozporowe – tu przede wszystkim krokwiowe i jętkowe, bezrozporowe – płatwiowo-kleszczowe i mieszane. Więźba dachowa ma za zadanie przekazywać obciążenie znajdujące się na pokryciu dachowym na konstrukcję nośnych ścian budowli, dzięki czemu chroni dach przed naporem ciężkich warstw śniegu i silnymi wichurami. Przeważnie do jej ułożenia wykorzystuje się materiały drewniane, elementy układane belka po belce, kawałek po kawałku, choć na rynku pojawiają się już także prefabrykanty, scalone jeszcze przed montażem. Kładzenie więźby przynależy do konstrukcji ciesielskich. Tradycyjnie poszczególne elementy łączy się za pomocą złącz ciesielskich, które wykonuje się bez użycia gwoździ. Wyróżnia się kilka rodzajów więźby dachowej, w zależności od m.in. rozpiętości powstającego dachu.
Więźba dachowa – rodzaje
Do zdecydowanie najpowszechniejszych rodzajów więźby dachowej, należą: więźba krokwiowa, krokwiowo-jętkowa i płatwiowo-kleszczowa. Są to rozwiązania używane powszechnie przy budowie domów jednorodzinnych. Przy bardziej skomplikowanych konstrukcjach wykorzystuje się wypadkową kilku różnych wariantów. To, jaki układ bądź przekroje mają poszczególne elementy, wynika z obliczeń wytrzymałościowych. Uwzględnia się w nich najważniejsze dane, takie jak wymiary budynku, jego lokalizacja, możliwe narażenie na warunki atmosferyczne, przede wszystkim obciążenie, które mogą powodować wichry i śniegi, kąt nachylenia połaci a także rozmieszczenie i wymiary okien czy też rodzaj pokrycia. Do tworzenia więźby wykorzystuje się różne rodzaje drewna, ważne jest zadbanie o jego odpowiednie wysuszenie i zaimpregnowanie. Najczęstszy budulec stanowi drewno iglaste, sosnowe lub świerkowe, w użyciu napotkać można także jodłę i modrzew. Pierwszym, a zarazem najprostszym typem konstrukcji więźby jest więźba krokwiowa. Korzysta się z niej w przypadkach, gdy rozpiętość dachu nie przekracza 7 metrów, przy nachyleniu połaci w granicach 30° do 50°. W takim układzie, w przypadku lekkich pokryć dachowych, długość krokwi powinna oscylować pomiędzy 4,5 a 5 metrów. W więźbie krokwiowej występują jedynie dwa punkty oparcia krokwi – na kalenicy i murłatach. Murłaty układane są na stropie lub ścianach kolankowych. Drugim rodzajem, dedykowanym dla dachów, których rozpiętość przekracza 7 i sięga do 11 metrów stosuje się zwyczajowo więźbę krokwiowo-jętkową. W tym przypadku kąt nachylenia połaci powinien wynosić od 35° do 60°. W przypadku więźby krokwiowo-jętkowej, krokwie wzmacniane są przy pomocy wiązarów jętkowych. Mocuje się je w połowie długości krokwi lub nieco powyżej, w odległości około jednej trzeciej od kalenicy. W przypadku wykorzystania tego rozwiązania w domach posiadających poddasze mieszkalne, jętki służyć mogą jako belki stropu. Kolejnym rozwiązaniem, charakterystycznym dla dachów o rozpiętości powyżej 11 metrów jest więźba płatwiowo-kleszczowa. W jej przypadku nachylenie połaci oscyluje pomiędzy 6° a 70°. Przy konstrukcji więźby płatwiowo-kleszczowej krokwie oprócz opierania się na murłatach, opadają także na płatwie. Płatwie to belki oparte na słupach, przenoszące sporą część obciążenia z samego dachu na strop. Obciążenie, które pozostaje do rozdysponowania, przekazywane jest przez murłaty na ściany zewnętrzne. Krokwie umieszczone przeciwlegle są stężone (usztywnione) przy pomocy kleszczy obejmujących je z obu stron.
Rodzaje dachów a dobór więźby dachowej
Najczęściej spotykanymi rodzajami dachów są dachy dwuspadowe, czterospadowe, wielospadowe i przyczółkowe. Wciąż najpopularniejszą i najprostszą formą pozostaje dach dwuspadowy. W przypadku jednak dachów czterospadowych najczęściej wykorzystuje się konstrukcję krokwiowo-jętkową, przy rozpiętości do 12 metrów lub płatwiowo-kleszczową, gdy rozpiętość dachu nie przekracza 16 metrów. Przy dachach wielospadowych więźby dostosowywane są do konkretnych potrzeb, w tym przypadku występuje tzw. więźba wielospadowa, stanowiąca połączenie rodzajów przenikających się wzajemnie. Sprawdź nasze inne wpisy:
